Er is een revolutie aan de gang in de plantenveredeling. Sinds wetenschappers, nu ruim 10 jaar geleden, ontdekten hoe ze een ‘moleculair schaartje’ en ander gereedschap uit bepaalde bacteriën konden gebruiken om genetisch materiaal aan te passen, lijken de mogelijkheden eindeloos. Bananen en appels die niet bruin verkleuren, groenten met verhoogde gehalten aan vitaminen en andere gezonde inhoudsstoffen, gewassen die niet meer vatbaar zijn voor bepaalde plantenziekten – dit is nog maar een kleine greep uit de toepassingen die sindsdien ontwikkeld zijn.

Op dit moment vallen gewassen die met nieuwe veredelingstechnologie zijn ontwikkeld, waaronder CRISPR-technologie, in de EU nog onder de strenge GGO-regelgeving. Wel is de Europese Commissie een jaar geleden met een voorstel gekomen om het toelatingsregime te vereenvoudigen, en heeft het Europees Parlement heeft hier eerder dit jaar onder voorwaarden mee ingestemd. Maar voorlopig worden plantenrassen die met CRISPR-technologie zijn ontwikkeld als vergunningsplichtige GGO’s gezien.

Wat kun je nu als bedrijf met deze technologie? Welke toepassingen zijn onder de huidige wetgeving al mogelijk? Hoe kun je voorsorteren op de verwachte versoepeling in de wetgeving? Over deze vragen organiseert Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen, in samenwerking met Plantum, een synergie meetup.

De meetup vindt plaats op woensdag 18 september van 13:00-16:30 in het Agri & Food Plaza in Den Bosch.

Tijd	Programma
13.00 uur	Ontvangst met koffie en thee
13:30 uur	Opening door dagvoorzitter Jan-Willem Donkers
13:35 uur	Michiel Roelse: introductie Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen
13:40 uur	Nelleke Kreike: Precisieveredeling met CRISPR
14:10 uur	Arnaud Bovy: Het gebruik van CRISPR-Cas om “verborgen” recessieve eigenschappen tot uiting te brengen in polyploide gewassen
14:40 uur	Monique van Vegchel: New Genomic Techniques in de EU – waar staan we (nog niet)?
15:00 uur	Henk Schouten: Zelf aan de slag met CRISPR-Cas
15:05 uur	Paneldiscussie
15:25 uur	Afsluiting
15:30 uur	Netwerkborrel
16:30 uur	Einde

Over de sprekers

Jan Willem Donkers (dagvoorzitter)

Verbinder pur-sang Jan-willem Donkers is werkzaam als business developer voor het groene domein van Hogeschool Inholland. Daarnaast is hij MT lid en business developer van het Centre of Expertise groen, waarin de vier groene hogescholen gezamenlijk hun praktijkonderzoek organiseren. Hij trekt in het CoE het plantaardige cluster. Tenslotte is hij voorzitter van de deskundigencommissie van EFRO – Kansen voor West.

Michiel Roelse

Michiel Roelse is operationeel directeur van de Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen. In die functie houdt hij zich o.a. bezig met consortiumvorming, corporate governance, cross-overs en natuurlijk programma- en project management. Hij heeft ruim 20 jaar ervaring met publiek/private samenwerking en de financiering van wetenschappelijk onderzoek in een complexe omgeving met veel stakeholders, en werd om die reden door RVO en het ministerie van Economische Zaken geconsulteerd bij het opstellen van de nieuwe PPS-Innovatieregeling. Daarnaast houdt hij zich bezig met de maatschappelijke impact van onderzoek en heeft hij aan de basis gestaan van Impact T&U, het valorisatieprogramma van de Topsector. Ook is hij lid van het programmateam van de Kennis op Maat regeling.

Monique van Vegchel

Monique van Vegchel is senior beleidsspecialist Onderzoek en Nieuwe Veredelingsmethoden bij Plantum. Deze rol vervult zij inmiddels ruim vijf jaar, met heel veel plezier! Zij houdt zich bezig met (inter)nationaal beleid rondom onderzoek, zoals beschikbare subsidies, de bevordering van onderzoeksprojecten en fiscale instrumenten. Haar andere expertise ligt op het terrein van de lopende beleidsdiscussie in de Europese Unie over New Genomic Techniques. In dit kader brengt zij, gevraagd en ongevraagd, visies en standpunten van de veredelingssector naar voren in Den Haag en Brussel.

Nelleke Kreike

Nelleke Kreike is Professor of Applied Sciences bij Hogeschool Inholland. Met haar onderzoeksgroep Green Biotechnology werkt zij aan de ontwikkeling van nieuwe moleculaire technieken, zoals moleculaire merkers, CRISPR-Cas en Next generation sequencing voor toepassing in de veredeling en voor het monitoring van de omgeving. Samen met partners uit de groente- en sierteelt veredelingssector werkt ze aan maatschappelijke uitdagingen voor de voedselvoorziening, voedselzekerheid, duurzaamheid en leefbaarheid van de omgeving.

Nelleke is daarnaast actief betrokken bij de lectorenplatforms Domein Applied Sciences, Bodem sturend en Biodiversiteit, en de NGF projecten Crop XR en Biotech Booster en met haar onderzoeksgroep verbonden aan het CoE Groen. Daarnaast geeft ze samen met collega’s en specialisten van Inholland de pos- HBO cursussen Novel Breeding Tools en BioAssays and Beyond.

In haar lezing legt ze de CRISPR-technologie uit en bespreekt ze de kansen en uitdagingen voor precisieveredeling met CRISPR.

Arnaud Bovy

Arnaud Bovy leidt de onderzoeksgroep “Breeding for Quality” binnen de afdeling Plantenveredeling van Wageningen University and Research (WUR). Na zijn promotie aan de Universiteit Utrecht begon hij in 1993 als postdoc onderzoeker bij de WUR en werkte aan verbetering van de houdbaarheid van anjer bloemen middels genetische modificatie. Na deze postdoc heeft hij verschillende onderzoeksfuncties bekleed binnen de WUR, gericht op het ontrafelen en sturen van metabole routes voor gezondheids-gerelateerde inhoudsstoffen, zoals flavonoiden en carotenoiden.

Het onderzoek binnen zijn huidige team is gericht op het ontrafelen van de genetica en de moleculaire basis van consument-kwaliteit gerelateerde eigenschappen, zoals smaak, nutritionele waarde, kleur en houdbaarheid in groente en fruit gewassen als tomaat, paprika en aardbei. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de nieuwste technologieën op het gebied van genomics en gene editing. Deze onderzoeksprojecten worden altijd uitgevoerd in nauwe samenwerking met het bedrijfsleven, wat als een duidelijke meerwaarde wordt gezien.

Arnaud Bovy is ook als docent nauw betrokken bij het onderwijs op zijn vakgebied aan Master studenten.

Henk Schouten

Henk Schouten is senior onderzoeker moleculaire plantenveredeling in Wageningen University & Research (WUR). Hij studeerde bij cum laude af in de plantenwetenschappen en promoveerde aan Wageningen Universiteit op het gebied van plantenziektenkunde. Daarna kreeg een vaste baan bij WUR en deed en doet nog steeds onderzoek aan resistentie tegen ziekten in diverse gewassen.

Hij is de grondlegger van het concept van cisgenese bij planten, en werkte dat samen met enkele collega’s uit. Hij werkt aan nieuwe veredelingstechnieken bij planten, inclusief CRISPR-Cas toepassingen voor uitschakelen van (vatbaarheids)genen, induceren van inversies in chromosomen, en gerichte recombinaties. Hij werkt veel samen met plantenveredelingsbedrijven.

Hij zal een korte toelichting geven op een nieuwe cursus voor CRISPR-Cas die specifiek wordt opgezet voor het MKB in de plantenveredeling. De cursisten wonen niet alleen lezingen bij maar gaan ook zelf CRISPR-Cas constructen maken, en daarmee gerichte mutaties induceren in planten. Doel is de cursisten een helder beeld te geven van wat CRISPR-Cas in planten inhoudt, en wat daarbij komt kijken, om zo een goede afweging te kunnen maken of dit iets is voor hun bedrijf, waarbij sommige stappen al dan niet kunnen worden uitbesteed.