Online Meetup HortiRisk over succesvol ondernemen in een onzekere wereld

Wie onderneemt, neemt risico’s

Wie onderneemt, neemt risico’s. Gelukkig zijn de risico’s goed te managen. De kunst is ze in kaart te brengen en duidelijk te krijgen wat je er zelf aan kan doen. Klinkt eenvoudig, en dat is het ook volgens Martin van Staveren. Tijdens de Online MeetUp HortiRisk, die door Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen en met steun van sponsor Interpolis was georganiseerd op vrijdag 29 januari, praatte hij de honderd deelnemers bij over succesvol ondernemen in een onzekere wereld (de video van de meetup is te vinden direct onder dit artikel).

Van Staveren is expert op het gebied van risicomanagement en ondernemerschap en verbonden aan onder andere de Universiteit van Twente en Nyenrode Business Universiteit. Hij helpt bedrijven met het omgaan met risico’s en kansen. Volgens Van Staveren halen veel mensen problemen en risico’s door elkaar. “Een risico is nooit een probleem. Een risico is namelijk iets dat kán gebeuren, maar nog niet gebeurd is. En als het gebeurt, is het een probleem en geen risico meer. Bovendien: zolang het nog een risico is, kun je dit managen. Ook daarom is het geen probleem.”

Wat is een risico dan wel? Van Staveren: “De definitie is eenvoudig: een risico is het effect van onzekerheid op een doel. Stel je wilt als tuinbouwondernemer je export naar Engeland verdubbelen. De risico’s zijn dan die onzekerheden die een effect kunnen hebben op dat doel. Met risicomanagement ben je daarmee doelgericht bezig.” Hij riep de aanwezigen op om ook doelgericht om te gaan met onzekerheden, risico’s en kansen. “Ga terug naar de essentie: waar gaat het eigenlijk over? Dit doe je door jezelf drie vragen te stellen: wat is je doel, wat is onzeker en wat ga je doen?

Het onzekere effect dat risico’s met zich meebrengen is volgens Van Staveren zowel positief als negatief. “We gaan vaak uit van negatieve effecten. Maar je kunt ook bedenken welke kansen zich kunnen voordoen wanneer je bijvoorbeeld de export naar Engeland wilt verdubbelen. Onzekerheden kunnen je kansen om te groeien niet alleen tegenwerken, ze kunnen je ook helpen.”  Bekijk de presentatie-slides hier.

Op de vraag of een pandemie onderdeel is van risico is Van Staveren duidelijk. “Het Word Economic Forum brengt ieder jaar een Global Risk Report uit, met hierin de belangrijkste risico's die de wereldorde bedreigen. In 2016 stond de pandemie daar al in. Maar een belangrijke vraag is: hoe groot is de kans dat dit gebeurt? Ga als ondernemer uit van je doelen (omzet, duurzaamheid, opvolging) en kijk vervolgens wat de risico’s zijn die hier effect op hebben. Natuurlijk, een pandemie heeft hier effect op, maar die kun je niet beïnvloeden. Hier zul je weerbaarder, creatiever en innovatiever mee om moeten gaan.”

Daarna was het woord aan drie ervaren tuinbouwondernemers. Wim Peters (Wim Peters Kwekerijen), René Hendriks (Opti-flor), en Paul van Schie (o.a. Tomselect) deelden hun ervaringen met ondernemerschap in onzekere tijden.

Wim Peters heeft een tomatenbedrijf in Someren. In 2016 werd zijn bedrijf vernietigd door een hagelstorm. De eerste maanden was er volgens de teler vooral veel onzekerheid: hoe moet het nu verder? Ben ik wel goed verzekerd? “We hadden drie keuzes: stoppen, herbouwen of alles plat en nieuwbouw. We zijn uiteindelijk voor nieuwbouw gegaan. We zijn een jaar uit productie geweest en na anderhalf jaar waren we weer volledig in productie. We hebben zelfs midden in de coronacrisis het bedrijf van de buurman overgekocht en zijn van 16 naar 31 ha gegaan.” Zijn advies voor collega-ondernemers is simpel: maak van een bedreiging een kans.

René Hendriks kweekt orchideeën op 17 ha in Monster. Hij zag in maart de hele handel instorten. “De wereld stond ineens stil. Maar binnen ons bedrijf kwam er snel beweging: we zijn met z’n allen, van de verkoop en marketing tot aan de financiële afdeling, een actieplan gaan uitdenken en binnen een paar weken hadden we een online shop gerealiseerd waar consumenten direct konden bestellen. Ik vind onze medewerkers echt een grote bron van inspiratie: niet stilstaan, maar met elkaar bedenken hoe je uit de crisis kan komen.”

Paul van Schie teelt in Kwintsheul losse tomaten voor de export naar Engeland. Zijn producten gaan naar de foodservice en de supermarkten. In maart viel de vraag van de foodservice volledig stil. “Maar vanuit de supermarkten was de vraag groot, daar konden we de wegvallende vraag voor een deel mee compenseren.” De ondernemer investeert met zijn buren in aardwarmte. “Dit moet je met elkaar doen, kan je als bedrijf niet alleen. Zo spreiden we met elkaar de risico’s als het gaat om energie. Wat er ook gebeurt in de toekomst, wij zijn er klaar voor.”

De middag is afgesloten met een paneldiscussie met Van Staveren en de drie ondernemers. Ook het publiek kon meedoen aan deze discussie door online te stemmingen op stellingen en vragen in te dienen. Zo werd er gediscussieerd over stellingen als ‘Zonder rampen komt de tuinbouwsector niet in beweging’. Een ruime meerderheid van het publiek (69%) was het met deze stelling oneens.

Van Schie gaf aan dat ondernemers altijd innoveren, maar dat een ramp wel kan zorgen voor versnelling. Hendriks vertelde dat bij het ontwikkelen van de webshop gekeken hebben hoe andere bedrijven omgingen met e-commerce en dat ze daar veel van geleerd hebben. Peters gaf aan dat de sector het goed doet, maar wel meer lef moet hebben om verbinding met andere sectoren te maken omdat je dat als ondernemer alleen maar sterker maakt. De drie ondernemers zien hun personeel als motor van het bedrijf. Hendriks: “We zijn tijdens de coronacrisis zelfs bier gaan brouwen met orchideeën. Daar gaan we het bedrijf niet mee redden als we in de problemen komen, maar we met elkaar gaan zoeken naar mogelijkheden. Daarbij zijn je medewerkers essentieel.”

Van Staveren sloot de middag af. Hij ziet de tuinbouwsector als veerkrachtige sector. “Uit de verhalen van de ondernemers blijkt dat deze sector vooruitkijkt en risico’s durft te nemen. Als we een ding uit deze crisis kunnen leren, is het om onszelf weerbaarder te maken. Probeer dit klein en toepasbaar te doen: wat is het doel, wat is onzeker en wat kan je doen om de sector nog krachtiger te maken dan die nu al is.”

Over IMPACT2025
Via de Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen werken bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid met elkaar samen om innovatie in de sector te stimuleren. Sinds 2012 zijn er meer dan 250 onderzoeks- en innovatieprojecten via de topsector gefinancierd. Hierbij zijn circa 400 bedrijven betrokken. Met het programma IMPACT 2025 wil Topsector T&U ideeën ophalen en nieuwe partijen betrekken om het (bestaande) onderzoek te vertalen naar concrete toepassingen in de praktijk.